Michel van Egmond legde in 2011 het idee aan René van der Gijp voor om een boek over zijn bestaan te schrijven. ‘Is goed, ouwe reus’, antwoordde Gijp in zijn kenmerkende stijl. Maar hij waarschuwde Van Egmond dat er in zijn leven heel weinig gebeurde. Het zou vast en zeker een dun boekje worden. En saai, erg saai.
Wat de auteur en de vaste tafelgast van het populaire praatprogramma dat toen nog Voetbal International heette, niet konden vermoeden, was dat Van der Gijp niet lang daarna zou worden getroffen door een burn-out. ‘Een vliegende inzinking’, zoals hij het zelf noemde. Hij was op slag zijn zelfvertrouwen kwijt, verdween van de buis en het was onduidelijk wanneer hij zijn rentree zou maken.
In plaats van een dun, saai boekje werd Gijp ruim 300 pagina’s lang de opkomst, ondergang en wederopstanding van een mediafenomeen. De oud-voetballer die voor de camera’s de lach aan zijn kont heeft hangen, bleek thuis een stuk serieuzer. Een piekeraar die op een late vrijdagmiddag in oktober een tv-uitzending moest afzeggen omdat hij al zijn zelfvertrouwen kwijt was en ten prooi viel aan, in zijn eigen woorden, ‘paniekaanvalletjes’. Het was het begin van een inzinking die maandenlang duurde. Pas toen het seizoen zijn einde naderde, was Van der Gijp voldoende hersteld om zijn vertrouwde plaats aan tafel weer in te nemen.
Door de psychische problemen van de hoofdpersoon kreeg zijn boek opeens een andere lading. In plaats van een portret van een zorgeloos zondagskind dat schaterlachend door het leven gaat, kwam ook de schaduwkant van Gijps bestaan bloot te liggen. Michel van Egmond deed dat in de stijl die inmiddels zijn handelsmerk is geworden: scherpe observaties, beeldend opgeschreven met veel gevoel voor details, humor en anekdotes. Van Egmond is graag de vlieg op de muur, hij vertoeft het liefst zo dicht mogelijk bij zijn hoofdpersoon, zonder dat die zijn aanwezigheid als hinderlijk ervaart. In de Verenigde Staten heet dat: the fine art of hanging out. Het geeft de lezer nieuw zicht op wat hij al dacht te kennen. Een sprekend voorbeeld daarvan in Van Egmonds oeuvre is Topshow, dat in 2015 uitkwam. Als een van de eindredacteuren van het tv-programma, schetste hij een beeld van de wereld achter de schermen van Voetbal International.
Gijp werd een ongeëvenaard verkoopsucces. Meer dan vierhonderdduizend exemplaren vlogen over de toonbank. Het is onwaarschijnlijk dat dat aantal in Nederland door een sportboek ooit nog wordt gehaald. Wat maakte van Gijp zo’n onverbiddelijke bestseller? Allereerst de zeer toegankelijke stijl van Michel van Egmond. In de zomer van 2012 kon je tv-reportages zien waarin mannen op het strand een exemplaar in de lucht hielden en lachend bekenden dat ze voor het eerst in hun leven een boek te lazen.
Een ander aspect was de dagelijkse promotie live op tv. Gedurende het voetbalseizoen werd Voetbal International uitgezonden op RTL 7, maar het had de RTL-directie een goed idee geleken om tijdens het EK in Polen en Oekraïne het programma te verplaatsen naar de grote broer, RTL 4. De kijkcijfers verdubbelden, avond na avond keken er meer dan 1,5 miljoen mensen. Van der Gijp was inmiddels volledig hersteld van zijn ‘vliegende inzinking’. Een schrijver is doorgaans al blij als er op tv een paar minuten aandacht wordt geschonken aan zijn werk, maar Van der Gijp maakte eindeloos reclame voor zijn eigen boek. Alleen al door dagelijks in beeld te verschijnen. Een herdruk, een signeersessie, een speciale editie ter ere van 100.000 verkochte exemplaren: alles werd aangegrepen om het boek onder de aandacht van de kijker te brengen en te houden. Het kan niet anders of Gijp is het boek dat de meeste promotie heeft gekregen in de historie van de Nederlandse televisie.
Maar Gijp was nog meer dan een bestseller. Het genre sportboek werd zelfs een nieuwe trend, een hype. Van de openhartige levensverhalen van Zlatan Ibrahimovic, Andy van der Meijde en Fernando Ricksen werden tienduizenden exemplaren verkocht. Michel van Egmond leverde zelf ook een flinke bijdrage aan de sportboekengolf door in 2014 de alcohol- en cocaïneverslaving van Wim Kieft te beschrijven. Maar hoe succesvol die boeken ook waren, Gijp is en blijft onovertroffen.
Gijp – Michel van Egmond; 1e druk 2012; 324 pagina’s; uitgegeven door Voetbal International